Lokale uitdagingen omzetten in kansen
Tsjaad bungelt onderaan de Human Development Index. Maar dat zegt lang niet alles over dit Afrikaanse land: het is rijk aan landbouwgrond, zon, water, mineralen – en vooral: mensen.
Meer dan 60 procent van de 21 miljoen inwoners is jonger dan 25 jaar. De bevolking groeit jaarlijks met 3,6 procent. Daardoor stijgt de vraag naar werk, diensten en infrastructuur snel. In sectoren als landbouw, energie en ICT liggen grote kansen.
Bij Job Booster Chad Enterprise werken we al vijf jaar met jonge mannen en vrouwen om lokale uitdagingen om te zetten in kansen die inkomsten opleveren. Ondanks de lastige omstandigheden kozen we voor Tsjaad. Want juist daar waar het moeilijk is, kan échte verandering plaatsvinden.
Sociaaleconomische context
Ruim 80 procent van de bevolking leeft in armoede. Bijna driekwart van de inwoners werkt in de landbouw, maar die is vooral gericht op zelfvoorziening. Irrigatie is schaars, gereedschap is eenvoudig en verwerking van producten gebeurt nauwelijks. Grondstoffen als katoen, sesam en karitéboter worden veelal onbewerkt geëxporteerd – en dat betekent gemiste kansen om lokaal waarde toe te voegen.
Juist hier kunnen bedrijven verschil maken. Door in te zetten op lokale verwerking, het opbouwen van ketens en investeren in kennis, kan de economie – en de gemeenschap – duurzaam veranderen.
Filiaal openen
Tsjaad volgt het OHADA-systeem voor handelsrecht, dat in meerdere Afrikaanse landen geldt. Het Ministerie van Handel en Industrie regelt bedrijfsregistraties. Dankzij hervormingen duurt het oprichten van een bedrijf nu ongeveer een week.
Benodigdheden:
- Statuten van oprichting;
- Inschrijving bij het RCCM (handelsregister);
- Een belastingnummer (NIF);
- Een bedrijfsvergunning.
Buitenlandse bedrijven kunnen een filiaal openen. Daarvoor is goedkeuring van het ministerie nodig. Zo’n vergunning is twee jaar geldig en kan eenmaal worden verlengd. Daarna moet het filiaal worden omgezet in een lokale entiteit of worden gesloten.
Het doorlopen van deze stappen gaat het soepelst met een betrouwbare lokale partner, iemand die het administratieve ritme en de realiteit kent.
Arbeidswetgeving
Tijdelijke contracten moeten schriftelijk worden vastgelegd. Voor vaste dienst is een mondeling overeenkomst toegestaan, maar schriftelijk is veiliger. Vermeld hierin de functieomschrijving, locatie, werktijden en salaris van de werknemer. De wettelijke werkweek telt 39 uur. Overwerk is toegestaan en moet worden uitbetaald. Het minimumloon bedraagt 60.000 XAF (ongeveer 100 euro).
Werkgevers moeten personeel registreren bij de CNPS (sociale zekerheid). De werkgever draagt 16,5 procent van het brutoloon af, de werknemer 3,5 procent. Buitenlandse medewerkers mogen worden aangenomen, maar dan is een vergunning én een onderbouwing van de functie verplicht.
Infrastructuur
Internet wordt geleverd door Moov Africa en Airtel. Maar uitval van internetkomt voor door problemen met glasvezel in buurlanden. Starlink biedt inmiddels een stabieler alternatief. Het elektriciteitsnet is onbetrouwbaar, waardoor zonne-energie onmisbaar is. Kantoorruimte is beschikbaar in de grote steden, met prijzen die per locatie verschillen.
Fiscale en financiële spelregels
Belastingen verschillen per rechtsvorm en omzet. Belangrijke punten:
- Vennootschapsbelasting: 35% over de nettowinst;
- BTW: 19,25%, met lagere tarieven voor lokale producten en export;
- Bedrijfsvergunningbelasting: 0,35% van de omzet (vrijstelling in het eerste jaar);
- Bronbelasting: 15–25% op dividenden, rente en diensten aan niet-ingezetenen.
Aangezien de financiële wetgeving jaarlijks wordt aangepast, is hulp van een lokale accountant van groot belang. Ook een juridisch adviseur helpt om verrassingen te voorkomen.
Tot slot
Tsjaad is geen makkelijke markt. Maar voor ondernemers die bereid zijn verder te kijken dan vandaag, ingewikkelde processen te doorlopen en te investeren in mensen, liggen er grote kansen.
Bent u als Nederlandse ondernemer geïnteresseerd in Tsjaad? Neem dan vrijblijvend contact met mij op. Bij Job Booster Chad Enterprise helpen we graag mee aan de komst van bedrijven die blijvend verschil maken.
Hyacinthe Ndolenodji, Directeur van Job Booster Chad Enterprise
